Türkiye: İnsan hakları savunucusu Enes Hocaoğulları, Avrupa Konseyi toplantısında yaptığı bir konuşma nedeniyle tutuklandı

İnsan hakları savunucusu Enes Hocaoğulları, 27 Mart 2025 tarihinde Avrupa Konseyi Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresi’nin 48’inci oturumunda yaptığı konuşma nedeniyle hakkında başlatılan soruşturmalar kapsamında, İstanbul’daki bir mahkemenin verdiği yakalama kararı üzerine Türkiye’ye dönüşünde 5 Ağustos 2025 tarihinde Ankara Esenboğa Havalimanı’nda gözaltına alındı.

Download the urgent appeal

Enes Hocaoğulları, Ankara’da yaşayan bir gençlik ve LGBTİ+ hakları savunucusudur. 2022 yılından bu yana, Türkiye’de LGBTİ+ hakları alanında faaliyet gösteren ÜniKuir Derneği’nde Uluslararası Savunuculuk ve Kaynak Geliştirme Koordinatörü olarak görev yapmakta; diplomatik ilişkiler, gençlik haklarının izlenmesi, raporlama ve savunuculuk alanlarında çalışmalar yürütmektedir. Lise yıllarında iklim aktivizmiyle başlayan mücadelesi, zamanla insan hakları ve demokrasi savunusuna evrilmiştir. Hocaoğulları, Şubat 2025’te Avrupa Konseyi Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresi’nde Türkiye’yi temsilen gençlik delegesi olarak seçilmiştir.

Enes Hocaoğulları, 5 Ağustos 2025 tarihinde Ankara Esenboğa Havalimanı’nda pasaport kontrolü sırasında, İstanbul’daki bir mahkeme tarafından hakkında verilen yakalama kararı gerekçesiyle gözaltına alındı. İfadesinin alınması amacıyla Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’na sevk edildi. Burada alınan ifadesinin ardından, kamuoyunda “dezenformasyon yasası” olarak bilinen Türk Ceza Kanunu’nun 217/A maddesi kapsamında tutuklama talebiyle Ankara 2. Sulh Ceza Hakimliği’ne çıkarıldı.

Hakimlik, Enes Hocaoğulları’nın kaçma ihtimali bulunduğu gerekçesiyle tutuklanmasına karar verdi. Bu karar, kendisinin tutuklanma riskinin farkında olarak Türkiye’ye dönmesine rağmen alındı. Tutuklama kararının ardından Enes Hocaoğulları, Ankara’daki Sincan Cezaevi’ne gönderildi.

Şubat 2025’te Avrupa Konseyi Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresi’ne Türkiye’yi temsilen gençlik delegesi olarak seçilen Enes Hocaoğulları, 24-27 Mart 2025 tarihleri arasında düzenlenen kongrenin 48’inci oturumuna katılarak çeşitli konuşmalar yaptı. 27 Mart’ta gerçekleştirdiği konuşmada, Türkiye’deki protesto gösterilerinde uygulanan polis şiddetini; biber gazı, plastik mermi ve tazyikli suyla yapılan müdahaleleri ve gözaltına alınan öğrencilere yönelik çıplak arama uygulamalarını ayrıntılı biçimde aktararak, uluslararası toplumu Türkiye’deki insan hakları ihlallerine karşı harekete geçmeye çağırdı.

Kaydedilip çevrimiçi olarak paylaşılan konuşma, sosyal medyada geniş yankı uyandırdı. Bunun sonucunda, sosyal medyada ve hükümete yakın basın yayın organlarında insan hakları savunucusuna yönelik bir karalama ve nefret kampanyası başlatıldı; vatan haini, yabancı ajan ve “LGBTI+ ideolojisini yaymak isteyen” kuir olmakla suçlanarak hedef haline getirildi.

Yaratılan bu linç ortamında Ankara ve İstanbul Cumhuriyet Başsavcılıkları tarafından sırasıyla Türk Ceza Kanunu’nun 216. maddesi (halkı kin ve düşmanlığa tahrik) ve 217/A maddesi (halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma) kapsamında hakkında soruşturmalar başlatıldı. Bu soruşturmalar daha sonra Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı nezdinde birleştirildi. Ek olarak, Kırşehir Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından da TCK’nın 301. maddesi (Türk milletini, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ni, devletin kurum ve organlarını aşağılama) uyarınca ayrı bir soruşturma başlatıldı.

Front Line Defenders, Enes Hocaoğulları’nın yalnızca barışçıl insan hakları faaliyetleri ve tanıklık ettiği hak ihlallerini ifade özgürlüğü çerçevesinde dile getirdiği için tutuklandığına inanmaktadır. Özellikle, Türkiye’nin üyesi olduğu Avrupa Konseyi’nde yaptığı bir konuşma sebebiyle hedef alınması, ciddi bir endişe kaynağıdır.

Front Line Defenders, Türkiye Cumhuriyeti makamlarından,

1. İnsan hakları savunucusu Enes Hocaoğulları’nın derhal ve koşulsuz olarak serbest bırakılması,
2. Özgürlüğünden mahrum bırakıldığı süre boyunca fiziksel ve ruhsal sağlığının güvence altına alınması,
3. İnsan hakları ihlallerini barışçıl yollarla dile getiren insan hakları savunucularını, gazetecileri ve muhalif sesleri susturmak amacıyla kullanılan, kamuoyunda “dezenformasyon yasası” olarak bilinen Türk Ceza Kanunu’nun 217/A maddesinin uygulanmasına son verilmesi ve yasanın yürürlükten kaldırılması,
4. Türkiye’deki tüm insan hakları savunucularının, yargı tacizi ve keyfi tutuklamalar da dahil olmak üzere, herhangi bir kısıtlama, baskı, tehdit ya da misilleme korkusu olmaksızın barışçıl ve meşru faaliyetlerini sürdürebilmelerinin güvence altına alınması çağrısında bulunmaktadır.